Prace wykonywane na wysokości, ze względu na swój charakter oraz duże ryzyko wypadków z potencjalnie poważnymi konsekwencjami dla zdrowia i życia pracownika, są zaliczane do prac szczególnie niebezpiecznych. Najczęściej występują podczas wykonywania prac budowlanych, remontowych, czy rozbiórkowych, ale oczywiście z pracami na wysokości można spotkać się prawie wszędzie, w końcu praca na wysokości zaczyna się już od wysokości 1m nad poziomem podłogi.
Dlatego też zwykłe skorzystanie z drabiny może okazać się pracą na wysokości ze wszystkimi tego konsekwencjami prawnymi i obowiązkami z zakresu BHP. Poniżej umieściliśmy kilka dobrych praktyk, których stosowanie może w znaczący sposób ograniczyć ryzyko związane z wykonywaniem prac na wysokości:
Szkolenie pracowników: wszyscy pracownicy zaangażowani w prace na wysokościach (nie tylko ci, którzy ją bezpośrednio wykonują, ale także pracownicy, którzy pełnią w tym czasie funkcję pomocnicze lub asekuracyjne na poziomie „0”), powinni przejść odpowiednie szkolenie z zakresu BHP, obejmujące techniki bezpiecznego poruszania się podczas wykonywania prac na wysokości, korzystania z drabin, rusztowań, lin asekuracyjnych, technik asekuracji, technik dostępu linowego, właściwego wykorzystania sprzętu do prac na wysokości, zasad postępowania w sytuacjach awaryjnych itp. Jednocześnie, takie szkolenia powinny być regularnie aktualizowane.
Ocena ryzyka: tradycyjnie, tak jak w przypadku każdego zagrożenia, podstawą jakichkolwiek działań będzie przeprowadzona szczegółowa ocena ryzyka dla każdej z prac wykonywanej na wysokości, aby zidentyfikować potencjalne zagrożenia i opracować odpowiednie środki zapobiegawcze.
Używanie odpowiednich środków ochrony indywidualnej (ŚOI): w przypadku prac na wysokości pracodawca bezwzględnie powinien wyposażyć pracowników w odpowiednio dobrane ŚOI, takie jak uprzęże do pracy na wysokości, linki asekuracyjne, amortyzatory, klamry, kaski, rękawice ochronne itp., aby zminimalizować skutki w razie upadku pracownika z wysokości. Środki ochrony indywidualnej powinny być w dobrym stanie i sprawdzane wzrokowo przed ich każdym użyciem, a dodatkowo powinny podlegać kontroli okresowej, zgodnie z zaleceniami producenta.
Wybór odpowiednich metod i sprzętu: wykonując pracę na wysokości, należy ją dobrze zaplanować, wybierając najlepsze i najbezpieczniejsze w danych warunkach metody pracy i sprzęt do prac na wysokościach, np. rusztowania, podesty przejezdnych itp. Sprzęt powinien być certyfikowany i regularnie konserwowany.
Utrzymanie sprzętu: regularnie kontroluj sprzęt do pracy na wysokości (np. uprzęże, liny, klamry itp.), aby mieć pewność, że są w dobrym stanie i bezpieczne dla użytkownika. W razie potrzeby, bezwzględnie należy wymienić zużyte lub uszkodzone elementy.
Procedury kontroli: podczas prac na wysokości należy wprowadzić procedury kontroli i zatwierdzania prac przed ich rozpoczęciem. Zawsze należy upewnić się, że wszelkie niezbędne zezwolenia i zgody na pracę na wysokości są uzyskane przez pracownika, a pracownik posiada aktualne szkolenie z zakresu BHP i orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy na wysokości.
Warunki atmosferyczne: nigdy nie prowadź prac na wysokościach w przypadku niekorzystnych warunków atmosferycznych, takich jak: silny wiatr, deszcz, grad, śnieg czy burza.
Zabezpieczenie stabilności sprzętu: upewnij się, że podstawy rusztowań, drabin, czy. podestów przejezdnych itp. są stabilne i umieszczone na odpowiednim podłożu, które nie jest śliskie, sypkie, czy niestabilne. Upewnij się, czy urządzenia są właściwie zakotwione, umocowane do stałych elementów konstrukcyjnych, przy których są posadowione, jeżeli wymagają tego zasady bezpieczeństwa, czy mają sprawne hamulce i podpory. Zawsze stosuj się do wytycznych producenta dotyczących korzystania ze sprzętu do pracy na wysokości (np. rusztowań, drabin, czy podestów).
Sytuacje awaryjne: opracuj, wdróż i stosuj procedury awaryjne w razie problemów lub wypadków na wysokościach, np. procedury ewakuacyjne dla osób pracujących na wysokości. Pracownicy powinni wiedzieć, jak postępować w sytuacjach nagłych i niespodziewanych oraz jak pomóc w takich sytuacjach swoim współpracownikom.
Znaki ostrzegawcze i oznakowanie: w sposób czytelny, zgodnie z przepisami, oznacz miejsca prowadzonych prac na wysokościach, używając odpowiednich znaków ostrzegawczych i oznakowania, aby uniknąć dostępu do niebezpiecznej strefy oraz do stosowanych w miejscu prac urządzeń przez osoby niepowołane.
Nadzór i współpraca: podczas wykonywania prac na wysokości cały czas musi być zapewniony odpowiedni nadzór. Współpracuj z innymi pracownikami, którzy mogą pomóc w zapewnieniu bezpiecznych warunków pracy. Prac na wysokości nie wolno prowadzić bez nadzoru. Dodatkowo pracownicy wykonujący prace na wysokości powinni być w stałym kontakcie z pozostałymi współpracownikami, a ustalone zasady komunikacji powinny być dla wszystkich jasne i klarowne.
Raportowanie i analiza incydentów: Zachęcaj pracowników do natychmiastowego raportowania każdego incydentu lub potencjalnego zagrożenia związanego z pracami na wysokościach. Przeprowadzaj analizę wypadków i incydentów w celu zidentyfikowania przyczyn i wprowadzenia działań zapobiegawczych.
Porządek na stanowisku pracy: podczas wykonywania prac na wysokości również należy dbać o ład i porządek na stanowisku pracy, zanim przystąpisz do pracy upewnij się, że na stanowisku nie zalegają przedmioty lub materiały, które mogłyby utrudnić pracę albo znacząco wpływać na bezpieczeństwo jej wykonywania.
Zapewnienie bezpiecznych prac na wysokościach wymaga odpowiedniego planowania, szkoleń i nadzoru. Dbałość o bezpieczeństwo pracowników w takich sytuacjach jest kluczowym aspektem BHP, który pozwala minimalizować ryzyko i zapewnić skuteczną ochronę zdrowia i życia pracowników, a pracodawcy zapewnia spokojny sen.